Hebzucht is een hakenkruis

Obama gaat dit jaar iets doen aan het belachelijk grote inkomensverschil tussen arm en rijk in Amerika, zei hij vannacht in zijn State of the Union. Goed plan. Maar ik denk dat hij bij de uitvoering hiervan op meer moeilijkheden gaat stuiten dan bij zijn pogingen om Guatanamo Bay te sluiten, een menswaardige ziektekostenverzekering in te voeren en de oliekraan dicht te draaien bij elkaar. Waarom?

Eerst een paar feiten. In de Verenigde Staten verdient 1% van de bevolking 25% van het totale inkomen. 9 miljoen van de mensen (3%) woont er onder de armoedegrens. In Nederland liggen deze cijfers daar overigens niet ver vandaan. 90.000 miljonairs bezitten in 30% van al het vermogen van ons land. En als je dit wereldwijd gaat bekijken val je helemaal van je stoel. Een raming door ontwikkelingsorganisatie Oxfam geeft aan dat de 85 rijkste mensen in de wereld samen een even groot vermogen hebben als de gehele onderste helft van de wereldbevolking: 3,5 miljard mensen bij elkaar! 
Een groot en wereldwijd probleem dus. Wellicht onoplosbaar. Immers verschillen tussen arm en rijk zijn toch van alle tijden? Jawel en dat is zo en zal ook altijd zo blijven. Maar er is nog iets anders dat het heel moeilijk zal maken deze wantoestand aan te pakken. En dat is een mentaliteitsprobleem. Het Neo-liberalisme (inderdaad van Ronald Reagan, Margret Thatcher en hun bewonderaar, onze eigen Mark Rutte) heeft onze samenleving de afgelopen decennia vergiftigd met het credo "greed is good". Een uitspraak van de totaal immorele beursspeculant Gordon Gekko (fantastisch gespeeld door Michael Douglas) in de film Wallstreet van Oliver Stone. 

Deze uitspraak, die inmiddels wijdverbreid en breed geaccepteerd is, heeft tot gevolg gehad dat bestuurders van grote bedrijven, banken, semi-overheidsinstellingen en non-profitinstellingen (ja, waar wij onze centen aangeven om zielige mensen te helpen) zonder blikken of blozen verkondigen recht te hebben op enorme salarissen en emolumenten - zeg maar riante douceurtjes - van € 200.000,-- en nog veel meer. En als ze er vervolgens met andermans geld (niet zelden van ons, belastingbetalers) een puinhoop van gemaakt hebben en plaats maken voor een "vrindje", dan komen daar nog vele miljoenen achteraan voor reputatieschade, kosten voor overbrugging en dergelijke ...  En ook al is er onder hun leiding een enorme rotzooi ontstaan of is de zaak zelfs op de fles gegaan, dan nog verklaren Rijkman Groenink (ABN-Amro), Sjoerd van de Meulen, Erik Staal (Vestia) en Sjoerd van der Meulen (SNS) en al hun andere 'vrindjes' doodleuk voor het oog van de camera, dat ze gewoon recht hebben op dat geld ... 
Kijk voor dit soort grootgraaiers en bestuursboeven zou je kunnen zeggen dat "greed is good" niet slecht uitpakt. Maar hun hebzucht en hun door het systeem gestimuleerd wanbeleid moet wel door iemand betaald worden. Door wie? Goed zo, in één keer goed geraden. Niet door die 1% superrijken, want die zijn de afgelopen jaren alleen maar rijker geworden. Elke keer als er weer zo'n akkefietje in de krant komt (deze week: Ziggo-bestuurders krijgen na overname miljoenen toegeschoven, alsof ze die kabeltjes met hun eigen handen en een geweldig groot persoonlijk risico aangelegd hebben ...), gaan wij, die andere 99% steeds meer denken: maar zo kan dit toch niet langer?

Daarom denk ik dat als er in brede lagen van de bevolking, ook bij de zogenaamde "elite", geen duidelijke mentaliteitsverandering plaatsvindt ten aanzien van inkomsten en bezitsvorming, dan leven we volgens mij binnen afzienbare tijd in een heel andere wereld. Bedenk maar eens hoe een wereld waarin steeds minder te verdelen valt, maar waar enkelen wel heel goed voor zichzelf gezorgd hebben, er voor jou (niet behorende tot die genoemde 1% of die 85) er dan uit gaat zien. Mag ik daarom voor de komende decennia een ander credo introduceren dan "greed is good"? Wat denken jullie van "Greed garrottes"? Vertaald: "Hebzucht wurgt". Of 'bekt' de Nederlandse variant "Hebzucht is een hakenkruis"  beter?