6. Hoe Wilhelm een Willempie werd

Wilhelm II in vol ornaat

In het LVR-Niederrheinmuseum in Wesel heb ik de tentoonstelling bezocht over de teloorgang van het Duitse keizerrijk, met Wilhelm II als laatste heerser op de troon, en de overgang naar de evengoed tot mislukken gedoemde Weimar Republiek.  In die Wilhelm II ben ik al lang geïnteresseerd. Waarom? Dat is moeilijk na te gaan. Maar ik merk dat ik  een fascinatie heb voor historische en politieke schertsfiguren, zoals indertijd onze prins Bernard en nu Donald Trump. De hele wereld ziet dat het onbenullen en bedriegers zijn die een schijnwereld opbouwen en hun hele leven alleen maar bezig zijn om die illusie in stand te houden. Waar ik me het meest over verbaas is het volgende. Ten eerste kan ik niet goed begrijpen hoe het mogelijk is dat deze paljassen ondanks alles wat er om hen heen gebeurt in de door hen zelf of door anderen gecreëerde poppenkast blijven geloven. Met Trump zie je het weer voor je ogen gebeuren. En ten tweede, hoe het mogelijk is dat ze hun min of meer machtige positie kunnen behouden en vaak ook nog uitbreiden.

De verwoestingen tijdens WO1

Onze Duitse Willie is typisch voorbeeld. Min of meer bij toeval is hij via erfopvolging keizer en absoluut heerser geworden van het toen nog jonge Duitse Rijk, dat in die tijd succesvol bezig was een plaats te veroveren in een snel veranderende, geïndustrialiseerde wereld. Wilhelm is een merkwaardige persoonlijkheid. Hij is bijzonder geïnteresseerd in de moderne tijd. Hij heeft belangstelling voor en ook kennis van de vele revolutionaire technische ontwikkelingen van die tijd. Hij stimuleert ook sterk de participatie van Duitsland daarin. Maar aan de andere kant is Wilhelm een uiterst reactionaire figuur wat betreft zijn maatschappelijke en politieke inzichten. Hij leeft in de overtuiging dat God hem persoonlijk de macht en de behorende wijsheid gegeven heeft om geheel alleen zijn rijk te besturen. Hij is dan ook blind voor wat overal elders in Europa gebeurt op het gebied van het delen van de macht. Met iemand die zo gespleten is en zo ver van de werkelijkheid af staat, moet het wel mis gaan.

In Doorn speelt Wilhelm "keizertje", gezeten op een rijzadel.

De afloop van de Eerste Wereldoorlog – waar Wilhelm niet alleen verantwoordelijk voor was, maar er wel stevig aan bijgedragen heeft – is voor het Duitse Rijk noodlottig. Deze vier jaar durende ongekende slachting brengt Duitsland niet de verwachte roem en glorie, maar maakt van het land een paria en een bedelaar van Europa.
Dat is dan ook gelijk het einde van Wilhelms keizerrijk. Met heel veel wagonladingen boordevol met bezittingen (meubels, kunstwerken, e.d.) moet hij hals over kop naar het neutrale Nederland vluchten, waar men na lang beraad hem hier te gedogen. Zijn laatste jaren mag hij in een villa in Doorn “keizertje” spelend in zijn eigen sprookje blijven geloven. Zo werd Wilhelm dus vanzelf Willempie. Zou het met Donald Trump ook zo aflopen? Prins Bernard heeft nog geluk gehad. Pas nu hij een tijdje dood is, spreekt niemand je meer tegen als je zegt dat die ordinaire opportunist en opschepper een enorme lul was.