3: Fake history

Dag 2: Tolkamer – Rees (Dtsl)

Onze geschiedenisboekjes staan vol met wat ze tegenwoordig noemen “fake news”, of beter gezegd “fake history”. We hebben allemaal geleerd dat Karel Doorman bij de strijd tegen de Japanners aan het begin van de Tweede Wereldoorlog heeft gezegd “Ik val aan, volg mij”. Ook dat de Batavieren de Rijn af kwamen en ongeveer ter hoogte van waar nu Tiel ligt, eerst aan de noordkant aan land gingen, de grond bekeken, . . .

. . . vaststelden dat het zandgrond was en zouden gezegd hebben “Val ouwe”. En toen staken ze over naar de zuidkant, ontdekten daar de kleigrond ontdekten en moeten dat “Bat ouwe” genoemd hebben. Wat in het Bataafs respectievelijk slechte en goede grond zou betekenen. En dat moet dan de oorsprong zijn van de namen Veluwe en Betuwe. Allemaal “fake history”, nooit gebeurd. Net zo men als Van Speyk die met zijn schip in de haven van Antwerpen tijdens de burgeropstand bedreigd werd, gezegd zou hebben “Dan liever de lucht in”.

Niet alleen bij geschiedenis hebben nepverhalen soms een bijna onuitroeibaar karakter. Ook de aardrijkskunde kent er minstens één. De Rijn stroomt namelijk helemaal niet bij Lobith Nederland in, zoals iedereen in Nederland wijs is gemaakt. Om te beginnen ligt het dorp Lobith helemaal niet aan de Rijn, maar er een stuk vanaf.

De eerste ongeveer vijf kilometer dat de Rijn ons land binnenstroomt is het een grensrivier. De noordkant is Nederland en de zuidkant Duitsland. Lobith ligt ongeveer in het midden van dat stuk. De eerste plaats waar de Rijn Nederlands grond raakt (de noordkant dus) is het dorpje Spijk. Dat ligt precies in de knik van de grens. Bovendien ligt het ook nog vlak aan de rivier, met alleen een flinke dijk er tussen.

Waarom denkt iedereen dat dan toch dat de Rijn bij Lobith ons land in stroomt? Ik veronderstel, omdat op de meeste kaarten het plaatsje Spijk niet te zien is. Te klein en te onbeduidend. Alhoewel ik niet zou weten waarom Lobith meer aansprekend zou moeten zijn. Soms moet je gewoon ergens geweest zijn om te kunnen weten hoe het precies zit. In dit geval dus.