Zondagavond heb ik met veel interesse naar de televisie gekeken. In het programma Tegenlicht van de VPRO was de architect Thomas Rau aan het woord. Zijn boodschap is zowel verontrustend als verhelderend. Verontrustend omdat zijn betoog er op neer komt dat alles wat wij doen en vooral van plan zijn om de wereld van de ondergang te redden in feite niet meer is dan gerommel in de marge.
Hoe moet het dan wel? Die boodschap is zowel helder als eenvoudig te begrijpen. Rau gaat uit van de eindigheid van de dingen. Wat er op aarde is, daar moeten we het mee doen. Er zal nooit meer iets bij komen. In de natuur komt geen verspilling voor. Alles wat gebruikt wordt, wordt ook weer hergebruikt. Er gaat in feite niets verloren. Het is een gesloten systeem. Maar wij mensen breken dit systeem open. Wij zijn bezig om op grote schaal van alles en nog wat te verspillen. Wat we niet meer nodig hebben, vernietigen, verbranden of begraven we. Het verdwijnt. En daar helpt verduurzaming, zoals we dat nu kennen, geen moedertje lief aan. Wij proberen wel minder energie te verbruiken met zuiniger auto's, wasmachines, lampen, enz., maar dat is in feite niet meer dan langzaam verspillen.
Wat moet er dan wel gebeuren volgens Thomas Rau? Niets meer of minder dan een totale omslag van denken en handelen. Verspilling, in welke vorm dan ook, moet gestopt worden. Onze industrie, maar ook economie, moet net als de natuur functioneren in een circulair systeem. Alles wat wij maken, moet 100% herbruikbaar zijn. Al bij de productie van wat dan ook (huizen, mobieltjes, computers, enz.) moet nagedacht worden hoe alle onderdelen in een volgend product hergebruikt kunnen worden. De waarde van een product moet niet bepaald worden door de productiekosten, maar door de restwaarde. Het einde van de levensloop bepaalt de prijs, niet het begin. Inderdaad, een omkering in denken.
Maar ook bij de consument moet een totale omslag plaatsvinden. Niet langer moeten we streven naar het bezit van producten (auto's, lampen, televisies, enz.), maar naar het gebruik van diensten. Je koopt geen auto, maar je vraagt om een middel voor vervoer. Je koopt geen wasmachine, maar je vraagt een producent om je een apparaat te leveren dat je kleren wast. Je koopt dus geen producten meer, maar je vraagt en betaalt voor diensten. De producent maakt een apparaat, zorgt er voor dat dat product de gevraagde dienst levert en blijft er eigenaar van, maar blijft dus ook eindverantwoordelijk voor het product. Voor de producent ontstaat dus een geheel ander verdienmodel. Niet produceren om te kunnen verkopen, maar om een dienst te kunnen verlenen.
In de huidige situatie heeft Apple er bijvoorbeeld alle belang bij dat wij zo vaak mogelijk van mobieltje, Ipad, of wat voor speelgoed ze ook maar bedenken, wisselen. Niet omdat die apparaten zo snel slijten, maar omdat dit hun verdienmodel is. De bedrijfsvoering, zowel wat betreft de productie als de merchandising, is daar voor 100% op gebaseerd. Ze verkopen sprookjes waar ze ons in laten geloven. Alleen die sprookjes vergiftigen wel onze wereld. En dat moeten we nu juist niet willen.
Maar als we Apple nu eigenaar laten blijven van "ons" mobieltje en wij alleen betalen voor de dienst van het gebruik, hoe zou het dan gaan? Apple zou alles doen om die mobieltjes zo toekomstbestendig als maar mogelijk is te maken. Alles in dat ding moet heel lang mee blijven gaan. We betalen immers voor de tijd dat we dat ene apparaat gebruiken, niet voor het product zelf. Ook zal Apple er heel goed over nadenken hoe alle onderdelen in het "oude" mobieltje weer hergebruikt kunnen worden in een volgend product. En dan gebeurt wat we allemaal willen: het stoppen van de verspilling en de wereld van de ondergang redden.
Laten we daarom Apple en al die andere bedrijven (maar ook de heren/dames politici) oproepen te stoppen met denken aan alleen maar (veel) verkopen en (snel) geld verdienen, maar een andere weg in te slaan. De weg van behoud in plaats van verspilling. Mijn bijdrage aan deze ontwikkeling die we allemaal willen, doe ik bij deze. Het bedrijf dat als eerste overstapt van het verkopen van producten naar het bieden van diensten, mag gratis en voor niks deze ijzersterke slogan gebruiken: KOOP NIET, GENIET!
No comments:
Post a Comment