Neerlands Hoop in bange dagen in het echt

Van het onderwijs als geheel heb ik eerlijk gezegd geen al te hoge pet meer op. Uit de krant, maar ook uit eigen ervaring, weet ik dat zeker de laatste 30 jaar in het onderwijs door een combinatie van factoren  een enorme uitholling plaatsgevonden heeft. Scholen zijn fabrieken geworden waar diploma's uitgereikt worden, waar megalomane bestuurders vooral goed voor zichzelf zorgen, waar competenties invullen het onderwijs vervangen heeft, waar onderwijzers rond lopen die zelf niet kunnen spellen en rekenen. Kortom plaatsen waar middelmaat heerst - tenminste, dat mag je hopen - waar je je kind liever niet heen stuurt. Eigenlijk is leerplicht net zoiets geworden als dienstplicht vroeger. Je moet er heen, maar je hebt er weinig aan.
Maar als jullie nu denken dat dit een blog gaat worden met allemaal sombermanspraat van een oude man, dan hebben jullie het mis. Nee, ik ben zeer optimistisch. Niet over de ontwikkelingen in het onderwijs, voor zo ver ik die nog ken, maar over de jeugd die verplicht is naar die kindfabrieken te gaan. Ik zou bijna willen zeggen: ondanks de school gaat het met hen vast goed komen. Zij zijn "Neerlands Hoop in bange dagen", alleen nu in het echt en niet in het theater.

De onderwijsbijlage van de Leeuwarder Courant van 22 januari gaf mij die hoop. Die hele bijlage ging over leerlingen van het voortgezet onderwijs die hun studie afronden met een profielwerkstuk (pws) als onderdeel van hun eindexamen. Wat is nu het hoopgevende dat uit al die bijdragen naar voren springt? De onderwerpen en vraagstukken zijn helemaal van deze tijd en duidelijk niet door de docent bedacht. Er wordt origineel en oplossingsgericht gewerkt. Het gebruik van internet en andere moderne media is bijzonder effectief. En de resultaten zijn in sommige gevallen van een heel hoog niveau. Weg met die verdomde zesjescultuur. Kortom, heel veel komt van de gemotiveerde leerlingen zelf, weinig van de leraren en nog minder van de school. Ik zou bijna zeggen: zo hoort het ook. 

Een paar voorbeelden:

- Sjoerd Rozendal en Emma van der Gijp onderzochten het begrip "fractal''. Via formules kun je ingewikkelde symmetrische figuren maken. Ze deden hiervoor historisch wiskundig onderzoek, beginnend bij de 17de eeuwse wiskundige Leibniz.

- Krijn Schouten en Emiel Zijlma maakten een  "quadcopter" (een kleine helicopter met 4 motoren en propellers op 4 hoeken), Alles maakten ze zelf: printplaten, een systeem met gyroscoop en barometers, een noodstopsysteem. Het project was te ingewikkeld om hem vóór het eindexamen vliegend te krijgen. Maar dat gaat zeker lukken.

- Bart de Graaff sloeg twee vliegen in één klap. Hij diende een auto-ontwerp in als pws, maar ook dingt hij er mee naar de hoofdprijs van de auto-ontwerpwedstrijd van Toyota. Daarnaast heeft Bart als 17-jarige een bedrijf als grafisch ontwerper.

- Lotte Broersma, Vera Ebels en Iris Wartena doken in de wereld van het legale en illegale downloaden. Ze rekenden uit hoe veel het geld verdiend (dus gestolen) werd door illegaal bestanden met auteursrechten te downloaden. Ook komen ze met een alleszins redelijke suggestie voor een oplossing.

- Aede Symen Hoekstra en Willem Heeringa maakten voor de smartphone een app waardoor de leerlingen de hele dag door op hun eigen mobiel kunnen controleren of er een onverwachte roosterwijziging doorgevoerd is.
 
- Anneloes Overmars en Damaris Oberink onderzochten of een optische versmalling op de weg (strepen die iets dichter bij elkaar komen waardoor de weg smaller lijkt) invloed had op de snelheid van automobilisten. Inderdaad, het scheelde gemiddeld 4 km. per uur.