Wat bezielt hen?

Stel je bent een jonge moslim, geboren en getogen in Frankrijk en je woont in een banlieue in Parijs. Dan ziet je leven er als volgt uit. Solliciteren heeft geen zin. Bij het horen of lezen van je Arabische naam wordt je sollicitatie direct terzijde gelegd. Kom je buiten je wijk, dan word je op grond van je uiterlijk regelmatig aangehouden door de politie.
In het gebied waar je woont, komt de politie niet, omdat die het gebied als een verloren territorium beschouwt. Het gevolg is dat in jouw leefomgeving het cynische nihilisme van het geweld regeert. Feitelijk word je door je landgenoten die buiten de banlieues wonen als uitschot gezien en behandeld. In ieder geval zo voel je dat.

De schrijver Ilja Leonard Pfeijffer heeft in de NRC van afgelopen zaterdag een stuk geschreven waarin hij zich - naar aanleiding van een opmerking van de terrorisme-expert Beatrice de Graaf - als romancier inleeft in de denk- en leefwereld van een 20-jarige Noord-Afrikaanse jonge man die in de periferie van de stad Parijs woont, beter bekend als "banlieue". Als je dit leest, dan begrijp je ineens een stuk beter dat deze jongeren niets met de Franse samenleving op hebben. Dat zij zich afkeren van de samenleving die hen negeert en uitstoot is dan te verwachten. Een volgende stap is dat ze op zoek gaan naar waar ze wel geaccepteerd worden.  Die acceptatie vindt een aantal van hen dan bij wat wij de wereld van het extremistisch islamitisch gedachtegoed noemen. En dat dan een klein aantal van deze jongeren kiest voor  het zaaien van dood en verderf en het opofferen van het eigen leven, is even triest als angstaanjagend. 
Kortom, het heeft geen zin om te blijven spreken over een paar "gekken" die we moeten opsporen en isoleren. Nog meer repressie tegen een onzichtbare "vijand" lost ook niets op. En oproepen tot wraak en een hele bevolkingsgroep met een bepaald geloof wegzetten als ongewenst en onaangepast zal dit proces van afzondering, afkering en afschuw alleen maar versterken.

Heb ik dan de oplossing wat we wel moeten doen? Nee, zeker niet. Wel moeten we stoppen om met zijn allen als gekken de verkeerde kant op te rennen. Niet de weg van de haat en wijzen met de vinger naar wie - behalve wij zelf natuurlijk - allemaal fout is. We moeten luisteren naar wat verstandige mensen als Beatrice de Graaf zeggen en wat Ilja Leonard Pfeijffer doet, analyseren wat er feitelijk gebeurt. Wat zijn de achtergronden? Begrijpen wij waarom bepaalde mensen dit soort dingen doen? En ... waar mogelijk met hen in gesprek gaan en goed luisteren. Misschien wel thee drinken, ja. Dat is in ieder geval beter dan gemakkelijk te beïnvloeden mensen in een zaaltje voor een paar zeteltjes "minder, minder, minder" laten roepen.