Lang leve alle vervelende dwarsliggers

Afgelopen week was ik weer eens met de camper op inspectiereis door ons mooie land. Eén van mijn doelen was het Nationaal Militair Museum in Soest. Dat is een nieuw museum in een prachtig ontworpen gebouw, op de plaats waar vroeger de militaire vliegbasis Soesterberg was. Nu is dat een uitgebreid natuur- en wandelgebied geworden.
Niet dat ik een grote belangstelling heb voor allerlei militaire prullaria, maar foto's van het gebouw, belangstelling voor geschiedenis en hoe een nieuw museum ingericht is, brachten mij er. Tegengestelde meningen had ik gehoord. Van een mooi museum tot onterechte verheerlijking van de oorlog en het militairisme. Om kort te gaan, ik vond het een indrukwekkend museum. En dan bedoel ik niet alleen het gebouw. Uiteraard is men positief over de eigen bedrijfstak. Dat kun je verwachten, dunkt me. Maar  van verheerlijking van oorlog en geweld is gelukkig geen sprake. Dat illustreert de zaal met een heleboel cabines waarin oud-militairen op televisieschermen over hun ervaringen vertellen. En die zijn niet altijd positief.

Het meest trof mij het verhaal van een dienstplichtig militair die kort na de Tweede Wereldoorlog als stoottroeper in de voorste linies meegevochten had tijdens de "politionele acties" in wat toen Indië genoemd werd. Indrukwekkend is dat we hetzelfde verhaal horen en zien op twee verschillende momenten. In het heden als oude heer van tegen de 90. En als man van in de 40 op de televisie in een actualiteitenrubriek in het midden van de jaren 60.
Als oude man vertelt hij bijna 70 jaar na dato alsof het gisteren gebeurd is hoe hij zag gebeuren dat gewone Hollandse jongens in korte tijd in oorlogsmisdadigers veranderden. Zonder enige scrupules werd er wreed en vaak zonder doel gemarteld. Ook al was daar geen enkel militair belang mee gediend, werden soms Indonesische burgers in de sawavelden als konijnen doodgeschoten. En dat waren geen incidenten. Ontoelaatbare oorlogshandelingen werden niet gecorrigeerd, laat staan bestraft. Zelfs hier en daar toegejuicht om de "ploppers" angst aan te jagen. Met afschuw had hij dit als jonge man moeten meemaken. Zijn superieuren er op aanspreken had geen enkele zin. Hij werd gezien als een vervelende dwarsligger.

Toen hij na twintig jaar begreep dat de doofpot van al deze oorlogsmisdaden hermetisch dicht bleef, sprak hij zich uit op de televisie. De enigen die daar toen last van gehad hebben, waren hij zelf en zijn gezin. Ze moesten zelfs beveiligd worden. Hij had een doodzonde begaan: hij had zijn eigen nest bevuild.

Ach, allemaal niets nieuws natuurlijk: wreedheden in oorlogen zijn van alle tijden. Maar twee dingen, zou Den Uyl gezegd kunnen hebben. Ten eerste raakt het je hard als je een vriendelijke, oude heer nog steeds ziet worstelen met gebeurtenissen van zo lang geleden. Hier gaat hij al zijn hele lange leven onder gebukt en gaat er dus ook mee dood. Je wenst het niemand toe.
Het tweede is de opmerking die hij maakte over hoe dit onmenselijk gedrag voorkomen had kunnen worden. Daar was hij klip en klaar over: de leidinggevenden (van hoog tot laag) hadden dit op elke mogelijke manier moeten afkeuren en er tegen moeten optreden. Dan was het ook wel gebeurd - het is oorlog per slot van rekening - , maar niet op zo'n grote schaal.
 
Toen ik dat hoorde, dacht ik onmiddellijk aan wat er die zelfde dag in de Tweede Kamer gebeurde. Daar moest "onze" VVD-regering zich verantwoorden voor de inmiddels beruchte "Teeven-deal". En wat zagen we daar gebeuren? De hele VVD-top is alleen maar bezig (geweest) met het minimaliseren van de schade voor de partij als gevolg van een mogelijkerwijs ongelukkige beslissing (niemand weet de details) van later staatssecretaris Fred Teeven met betrekking tot crimineel Cees H. Daarvoor gingen belangrijke documenten de papiervernietiger in, werd keer op keer gelogen in de Tweede Kamer, werd bewust informatie achter gehouden en alles opgeofferd om een paar politici hun baantje te laten houden en de VVD bij de volgende verkiezingen niet te veel op achterstand te zetten. 

Als je met je eigen ogen ziet dat de hoogste leiding van ons land maling heeft aan de rechtstaat, openheid en eerlijkheid van bestuur en alleen belang hecht aan de eigen positie, vind je het dan gek dat dan 's avonds mensen in Geldermalsen de straat op gaan en voor eigen rechter gaan spelen? De conclusie is even triest als waar: de mensen zijn niet veranderd, maar de gezagsdragers ook niet.