Goed gedaan jochie! Doorgaan zo.

Afgelopen zondag zag ik bij de VPRO een stuk van een interview met Rutger Bregman. Wat ik van deze jonge (25) historicus in de gids las boeide me wel. Enkele uitspraken: "Denken is doen", "Ik ben erg voor de vrijheid van meningsverandering", "... echte originaliteit is een hopeloos overschatte romantische mythe". Toch zag ik maar de helft van dit programma, want televisie kijken zit niet "in mijn systeem". Maar wat ik hoorde was al interessant genoeg. 

Net als anderen - en ikzelf ook - ziet Bregman dat in een snel tempo de middenklasse aan het verdwijnen is. Dit zien als een tijdelijk probleem en toeschrijven aan de crisis is een onderschatting van deze ontwikkeling. Natuurlijk hebben allerhande kleine neringdoenden, zoals winkeliers en zzp-ers met dalende uitgaven en opdrachten het nu moeilijk. Er speelt echter veel meer dat na een eventueel herstel van de economie bepalend is voor de blijvende veranderingen in onze samenleving. 

Het blijkt dat de automatisering - ook in robotachtige vormen - de laatste jaren een grote versnelling doormaakt. Ook hier helpt de crisis een handje. Noodzaak tot kostenbesparing geeft het zoeken naar manieren om het werk met minder personeel te verrichten een extra impuls. 
Maar ook zonder crisis is dit een ontwikkeling die zich nu versnelt. Met de huidige en steeds sneller groeiende informatica-technologie wordt het meer en meer mogelijk om niet alleen werk dat door laaggeschoolden gedaan werd over te nemen, maar wordt nu het middenkader overbodig. Administratief werk bijvoorbeeld is vrijwel volledig automatisch.

In de samenleving zien we een merkwaardige discrepantie. "Werk, werk, werk" is de leus en het streven in de politiek. Maar waar is het werk? De economie krabbelt weer wat op (zegt men ...), maar soelaas voor werkzoekenden biedt dat vooralsnog niet. En wat doen we als in de nabije toekomst, ook met een aantrekkende economie, er niet meer voldoende werk voor iedereen voor handen is? 
Van de huidige fantasie- en visieloze politici hoeven we niet veel te verwachten, die kijken niet verder dan de volgende verkiezingen. En die krijgen steeds meer het karakter van een spelletje Bingo, omdat er te veel stemvee is dat op "people pleasende" populisten vertrouwt. Dan wordt de tweedeling in de samenleving dus alleen maar groter: 20% rijke stinkerds en 80% schlemielen. Een recept voor heel veel ellende. Kijk maar naar de Oekraïne.

Wat stelt Rutger Bregman voor? Eigenlijk heel simpel. Aanvaard de situatie zoals die is: werk voor iedereen zal er in de toekomst niet meer zijn. Het geld wordt in de toekomst door robots verdiend. Denk dus na over een wereld van morgen die echt anders zal zijn dan die van vandaag. Verdeel het werk dus eerlijk. Laat het werk niet meer de statusbepalende factor in het leven zijn. Schaf belasting op werk af. En ... geef iedereen een basisinkomen. Niet morgen invoeren, maar er wel serieus en zonder vooroordelen met elkaar over nadenken en praten. En die jonge Rutger Bregman? Daar zeggen we tegen: "Goed gedaan, jochie! Doorgaan zo."