Papier versus scherm

Kranten, boeken en tijdschriften op papier hebben het moeilijk. Dat is algemeen bekend. Steeds minder mensen lezen van papier en steeds meer van een scherm. Een ontwikkeling die niet te stuiten is. Het is nog altijd zo geweest dat een nieuwe technische ontwikkeling die superieur was aan de vorige het gewonnen heeft. Terecht. Auto's van paard en wagen. Een typemachine van schrijven met de pen. Digitale foto's van analoog. Diesel en benzine van stoom. Enzovoorts, enzovoorts.

Interessant aan deze ontwikkelingen is het steeds het "keerpunt". De tijd dat er zowel gebruikers van de oude als de nieuwe techniek zijn. Een interessante vraag is dan: wie gaat het eerst en wie het laatst over op de nieuwe techniek? Daarbij geldt een mooie historische wet: de eerste met gas is de laatste met elektriciteit.

Of dit ook opgaat bij de overstap van papier naar scherm is moeilijk te zeggen. Degenen die het eerst gingen lezen van papier (en niet van perkament of stenen bijvoorbeeld) zijn natuurlijk al lang dood. Toch is ook de weerstand tegen de komst van het digitale lezen aanzienlijk. Een aardig artikel in de Leeuwarde Courant illustreert dat. Daar wordt verwezen naar een wetenschappelijk onderzoek van de Maryanne Wolf van de Tufts Ujiversity in Boston (USA).
Zij heeft onderzoek gedaan bij 72 scholieren, verdeeld in 2 groepen. Eén las teksten van een scherm, de andere groep dezelfde tekst van papier. De conclusie was dat lezen van papier in alle opzichten beter is dan lezen van een scherm. 

Nu zal mevrouw Wolf dit onderzoek best deskundig en gewetensvol uitgevoerd hebben en zullen de resultaten die het opgeleverd heeft overeenstemmen met de conclusies. Maar wat mij verbaast zijn de kortzichtige argumenten die gebruikt worden om die conclusies tot wetenschap, en dus tot "eeuwig durende" waarheid te verheffen.
Zij wijst er bijvoorbeeld op dat de digitale techniek nog niet zo ver is dat lezen van een scherm net zo rustig is als van papier. Hoe lang denkt u dat het duurt voor dat euvel opgelost is?
Ook is het werken met cursor meer afleidend dan het omslaan van bladzijden. Ja, voor de mensen van nu kan dat waar zijn. Al valt het me van scholieren (15 - 20 jaar?) wel een beetje tegen. Mijn kleinkinderen veegden een paar jaar geleden al met hun vinger over de televisiescherm om  naar een ander scherm te gaan ... 
De overgang naar het "platte digitale werken brengt het natuurlijke coördinatiesysteem in de war" en "zorgt voor concentratieverlies". Is er iemand die er aan twijfelt dat er over 20 jaar - of moet ik er 5 of 10 van maken? - nog iemand van onder de 40 is bij wie dit het geval is?

Dit moet je volgens mij niet "wetenschappelijk onderzoek" noemen, maar "retro-onderzoek". Zo was het inderdaad, maar vóór dat het papier van het gepubliceerde onderzoek (ik neem aan dat het op papier uitgebracht is) droog is, is het al achterhaald.