Brief aan Gerrit Zalm en het bestuur van de ABN

Hallo Gerrit,

De maat is vol. Wij hebben besloten onze inmiddels bijna 40 jaar durende verbintenis met ABN te verbreken. De formulieren voor een overstap naar de Triodos Bank zijn ingevuld, getekend en opgestuurd. Jij denkt natuurlijk dat wij dit doen door het gedoe om die bonus van een ton voor je medebestuursleden. Alhoewel ik niet begrijp hoe jullie zo dom konden zijn. In deze tijd, met zo veel ontslagen en bezuinigingen. Bij een bank die met vele miljarden door de belastingbetaler gered is. En waarvan wij bij een beursgang (nu of over een jaar) minder dan de helft terug zullen zien. Dan vraag ik mij af: wie verdient hier een bonus en waarom?

Ook al ben ik het wat deze deze bonuskwestie betreft niet met je eens, het is niet de echte reden om de overstap naar een andere bank te maken. Het zit namelijk veel dieper. Het lezen van de boeken “De prooi” van Jeroen Smit, de korte versie van “Kapitaal in de 21^ste eeuw” van Thomas Piketty en vooral “Dit kan niet waar zijn” van Joris Luyendijk, heeft mij duidelijk gemaakt dat een langer voortdurende verbintenis met een bank als ABN (maar hetzelfde zou gelden voor ING en zelfs de RABO) niet alleen onverstandig is, maar zelfs individueel en maatschappelijk ONVERANTWOORD.

In het boek “De prooi” staat op wat voor een ontluisterende manier een stel op hol geslagen, elkaar de tent uitvechtende super-ego’s er in slaagt om een solide bank in korte tijd naar de knoppen te helpen. In hun jacht op superwinsten, macht en hun competitiedrift stond overduidelijk het eigen belang voorop. De gewone klant was de sluitpost geworden en moest als belastingbetaler ook nog opdraaien voor de kosten om de bank te redden.  In het grote zakendoen, daar was pas echt geld te verdienen. Zo waren de aandeelhouders tevreden te houden. En kwamen de giga-bonussen niet in gevaar. Is dat na de crash van 2008 voorbij, nu ABN een staatsbank is? Nee, het is duidelijk dat de top jongens nog steeds op een onverantwoorde manier, los gezongen van de  werkelijkheid cowboytje spelen met andermans geld. Hoe zeer het de bank ook mag schaden. Niets geleerd dus.

Piketty toont met een eindeloze rij getallen en statistieken aan dat in dit systeem en met het huidige beleid, iemand met een vermogen (geld of bezit) altijd meer zal verdienen dan iemand die gewoon voor zijn geld moet werken. Twee maatschappelijk zeer ongewenste gevolgen heeft dit. In de eerste plaats zal de kloof tussen arm en rijk toenemen. En in de tweede plaats zal het steeds moeilijker, en dus ook zeldzamer worden, dat iemand de kans krijgt om, zoals dat zo mooi heet: maatschappelijk door te stromen. Simpel en wat ouderwets gezegd: een dubbeltje wordt nooit meer een kwartje.

Wat is de functie en rol van ABN hierin? ABN is een gemengde bank, met een zakenbank als sterke poot. Dus speelt ABN in dit spelletje van de rijken steeds rijker maken een in mijn ogen belangrijke en onverantwoorde rol.

Maar de klapper is wat mij betreft toch het boek “Dit kan niet waar zijn” van Joris Luyendijk. Op een onnavolgbare heeft hij onderzoek gedaan naar de mores, de werkwijze, de verhoudingen en de ideeën in het bankwezen. En dan vooral in die van de zakenbanken. De banken waar de “golden boys” werken die ons vóór 2008 als de nieuwe tovenaars met uitermate ingewikkelde financiële constructies wijsmaakten dat je met geld (van een ander) enorme winsten kon maken. Tot de piramide instortte natuurlijk. Toen

moesten er onvoorstelbaar grote bedragen belastinggeld in die banken gestort worden om

te voorkomen dat er een totale maatschappelijke chaos zou ontstaan. Wat Luyendijk aantoont is dat er na 2008 feitelijk helemaal niets veranderd is. De opbouw van het piramidespel is weer in volle gang. En waarom niet? Het is immers niet tegen de wet. En als het weer misgaat (en dat gaat het!), dan zijn degenen die het veroorzaakt hebben niet verantwoordelijk. Sterker, die zitten dan zoals Rijkman Groenink (oud-CEO van ABN-Amro) het voorgedaan heeft achter een hoog hek op hun eigen landgoed te genieten van hun “zuur verdiende” geld.

En wat willen jij en het bestuur van de ABN? Jullie staan te popelen om dit spelletje met de grote jongens weer voluit en ongebonden door die lastige politici mee te kunnen spelen. Weer zo snel mogelijk naar de volgende afgrond. Wat maakt het jullie uit? Je wordt toch wel weer gered door die sukkels van politici, want jullie zijn immers “to big to fail”.
Ik zou zeggen: ga je gang, maar zonder mij. Ik ga bij een gewone, eenvoudige consumentenbank. Zo’n ouderwetse bank waar mijn geld bewaard wordt en er geen rare
dingen mee gedaan worden. Een bank met een maatschappelijk doel en waar de gewone
klant centraal staat en niet de aandeelhouders en de vette bonus voor de top van de bank. Het is een kleine daad, maar een daad. Ik hoop dat velen ons volgen. Als maar 10% van ons dat ook doet, is die hele discussie over jullie bonussen in één klap overbodig. Over winst gesproken.

Met vriendelijke groet,

Jaap Kiers